در شرایطی که آموزش‌های مدارس به سمت فضای مجازی سوق پیدا کرد، تجربه‌های قصدنشده‌ای پیش روی تمامی دست‌اندرکاران نظام تعلیم و تربیت قرار گرفت که در مفهوم برنامه درسی پنهان قابل مطالعه است. این تجربه‌ها به ویژه برای گروه‌های معلم، دانش‌آموز و والدین و در حیطه‌های مختلف از جمله در فرایند یاددهی- یادگیری و روابط معلم-دانش‌آموز پدیدار شد که حامل آثار مثبت و منفی بوده است. طبیعی است که این تجربه‌ها مطلق و عمومی نیست و شرایط هر مدرسه و معلم در شکل‌گیری آن‌ها موثر است و با ژرف‌نگری برای هر مجموعه قابل احصا است. در این یادداشت به برخی از این تجربه‌ها و آثار مربوط به مدارس و آموزش‌های مجازی در دوران کرونا می‌پردازیم.

ابعاد پنهان مثبت برنامه درسی در مدرسه مجازی

•  صرفه جویی در مصرف کاغذ

• حفظ شدن بیشتر حریم خصوصی بچه ها و کمرنگ تر شدن خجالت از ضعف هایشان

• فرصت تکرار مکرر مطلب در فیلم های آفلاین

• فرصت های بیشتر برای جبران عقب ماندگی ها

• امکان ضبط کلاس و جزوه برداری به صورت مطلوب

ابعاد پنهان منفی برنامه درسی در مدرسه مجازی

الف) معلمان

• عدم نظارت جدی معلم بر دانش آموزان

• کمرنگ شدن ارائه کارها و تکالیف گروهی

• دسترسی کمتر معلم به سطح فهم و یادگیری مطلب توسط بچه ها در کلاس

• رصد ضعیف تکالیف دانش آموزان توسط معلمان

• استرس بیش از پیش معلمان از رصد شدن کلاس هایشان

• تصنعی شدن ارتباط معلمان با دانش آموزان

• کمتر شدن اثرات مثبت شخصیت معلم بر دانش آموزان

• متکلم وحده شدن معلم

• از میان رفتن نقش معلم در توجه دادن بچه ها به درس

• محوشدن نقش نظارتی جدی معلم برای ساکت کردن و نظم دهی به کلاس درس

• سهل انگارتر شدن معلمان

• سردرد ها و مشکلات چشمی حاصل از تماس مداوم با صفحات مجازی

ب) دانش‌آموزان

• در دسترس بودن راه های فرار از درس پرسیدن

• چت کردن پنهانی بچه ها سر کلاس

• حضور بدون جدیت بچه ها سر کلاس

• اهمیت ندادن بچه ها به همراه بردن کتاب و جزوات درسی سر کلاس درس

• بی تفاوتی دانش آموزان نسبت به چک کردن مداوم و منظم برنامه ی ساعت و روز بعد

• امکان بهانه های بیشتردانش آموزان برای عدم حضور در کلاس درس

• شروع کردن یادگیری و حضور در کلاس همراه با کسلی

• عدم امکان جا به جایی و تنوع در مکان برای دانش آموزان

• احساس خواب آلودگی مضاعف در دانش آموزان

• حواس پرتی های مکرر دانش آموزان

• حضور خواهر یا برادر دیگر و تداخل امور خانه با امور یادگیری

• افزایش رفتارهای غیرصادقانه برای توجیه عدم حضورها

• عادت به رفتارهای ناصادقانه

• کمرنگ شدن ارتباط کلامی همکلاسی ها

• از بین رفتن فرصت های کمک بچه ها به همدیگر

• پنهان ماندن ضعف درسی بچه ها

• آسیب های شناختی ناشی از کم تحرکی

• افزایش مشکلات جسمی و ستون فقرات در اثر نشستن های نامناسب

• بی حوصله تر شدن و کاهش آستانه تحریک هیجانات

• فقدان فرصت هم‌کلام شدن و ارتباطات اجتماعی موثر با همسالان

• افزایش افسردگی و اضطراب در اثر کم تحرکی و عدم تخلیه انرژی ها

• شدیدتر شدن فضای رقابتی

• کاهش روحیه پرسشگری در دانش آموزان

• کاهش دفعات میل نمودن صبحانه در کنار خانواده

• عدم جدیت برای حضور به موقع در کلاس

• نبود نشاط صبحگاهی با حذف صبحگاه

• افزایش امتحانات تستی و تستی شدن رویکرد بچه ها در راه حل ها و یادگیری مطالب

• افزایش بروز خطا درامتحانات در اثر ارتباط طولانی چشم با صفحه مجازی و ارتباط بدون کاغذ با سوالات

• کاهش تشویق های خوب و اثرگذار دانش آموزان در کلاس

• حلاجی نشدن مطالب سر کلاس

• خدشه دار شدن آموزش دروس عملی و آزمایشگاهی

• انس روزافزون بچه ها با فضای مجازی

• سردرد ها و مشکلات چشمی حاصل از تماس مداوم با صفحات مجازی

• تقابل شدید تحرک بچه ها در کلاس و میزان یادگیری شان از مطلب درسی (با کوچکترین تحرکی از جلوی صفحه لب تاب مطب را از دست می دهند )

ج) والدین

• همراهی و دلسوزی بیجای پدر و مادرها در برخی مواقع

• افزایش امرو نهی های پدر و مادر

• افزایش حساسیت پدر و مادر

• بازخواست شدن زودهنگام و یا بی هنگام بچه توسط پدر و مادر به جای معلم و مدرسه

• دخالت غیر تخصصی پدر و مادر

• بدل شدن مهر و محبت مادرانه و نقش مادری به معلمی

• نبود فرصت تجدید انرژی برای مادر

• آسیب های خانوادگی در اثر خسته بودن مادر به عنوان موثرترین عنصر خانواده

منبع: آموزش پژوهی

Powered by Froala Editor